2- THALES
Wilhelm’e göre:
Felsefe 2500 yaşındadır. Yaşlanmıştır. Tales’le başlamış kabul edilir.
İlim Sümerlerde başlamıştır. Hz. Adem’den beri kelam vardır. Tufan öncesi felsefe yazılmıştır. Felsefe tümden gelimdir.
Thales tüccardır. Evlenmemiştir. Gözetim yaparken kuyuya düşer.
Thales’e göre: Tüm olaylarda birlik vardır. Her şeyin ilki sudur, içi ruhlarla doludur. Ruhlar Tanrı’dandır. Cansızlar gölgelerdir. Canlılar ölenlerin vadisinde canlanır. Kainatın birliği Tanrı’nın tekliğine götürür. Su ve ruh hayatında kaynağıdır. Doğa ve ruh oluşu sağlar.
Olaylar Tanrı’nın görüntüsüdür Melek de şeytan da O’nun eseridir. Ebedi olan Tanrı fani olanı nasıl yaratır? Tanrı ebedidir. Su nasıl kaba göre şekil alırsa Tanrı da zamana göre şekillenir ama o hep aynı kalır.
Anaximander (Anaximandros) Thales’in talebesidir. Ona göre, canlılar canlılığı yaşatmak için ölürler. Kendileri öldürerek yaşadılar, ölerek cezalarını çekerler. Felsefede yeni fikirler ortaya atılır ama yine eski yere gelinir.
Bize göre -yani Adil Düzene göre- Thales:
Thales, Milet’lidir. Milet Atina’dan kaçanların oluşturduğu bir Elen kentidir, Yahudilerin uygarlık merkezidir. Sardes oradadır. Meryem Ananın mezarı oradadır. Ayrıca oranın yönetimi Perslere aittir. İran’la çok gelişmiş ulaşım imkanlarına sahiptirler. Persler ise Hz. Nuh’tan gelen uygarlıkların sürdürücüleridir.
Thales ayrıca ticaretle meşguldür.
Thales ticaretini yaparken Tevrat’ı ve Sümer ilmini birleştirmiş ve yeni uygarlığın temelini atmıştır. Thales ay ve güneş tutulmasını önceden haber vermiş, bunu Mezopotamya’daki astronomlardan öğrenmiştir. Böylece o çok etkin biri olmuştur. Thales’in anlattıklarının hepsi Hz. İbrahim ve Hz. Musa’nın sahifelerinde olanlardan ibarettir.
Thales’e göre: (Tüm olaylarda birlik vardır.) Çünkü tüm kainat tek Tanrı’nın eseridir. (Her şeyin ilki sudur.) Çünkü Arşı su üzerindedir. Yapası sudur. Tüm madde hidrojen atomlarından oluşur. (İçi ruhlarla doludur.) Çünkü kainatın her tarafında melekler vardır. İmanın ikinci şartıdır. (Ruhlar Tanrı’dandır.) Kur’an’da ruhumdan üfürdüm diyor. (Cansızlar gölgelerdir.) Cansızlar mevttir. Canlılar hayattır. (Canlılar ölenlerin vadisinde canlanır.) Ölüden hayat ve hayattan ölüyü çıkarmaktadır. (Kainatın birliği Tanrı’nın tekliğine götürür.) Çok ilah olsaydı yeryüzü fesada uğrardı. Hz. İbrahim’in delili. (Su ve ruh hayatın da kaynağıdır.) Biz her şeye su ile hayat verdik. (Doğa ve ruh oluşu sağlar.) Mevt ve hayatı var etmiştir. (Olaylar Tanrı’nın görüntüsüdür.) Zahir O’dur, batın O’dur. (Melek de şeytan da O’nun eseridir.) Her şeyin halikı O’dur. (Ebedi olan Tanrı fani olanı nasıl yaratır.) Kendi veçhinden başka her şey fanidir. (Tanrı ebedidir.) Evvel ve ahirdir. (Su kaba göre şekil alırsa Tanrı da zamana göre şekillenir ama o hep aynı kalır.) Mürittir ve haliktır. (Anaximander Thales’in talebesidir. Ona göre, canlılar canlığı yaşatmak için ölürler.) Sizi imtihan etmek için dünyaya getirdi. Ebedi hayata gideceksiniz. (Kendileri öldürerek yaşadılar, ölerek cezalarını öderler.) Dilediğine azab eder, çoğunu affeder. (Felsefede yeni fikirler ortaya atılır ama yine eski yere gelinir.) Kainatta hiç çatlak görür müsün?
Dinsizlik felsefesi sermayenin parasıyla oluşturmak istediği felsefedir. Buz üzerinde yazılan yazılar gibi ömrü bir veya iki yüzyıl olmuştur. Toprağı derin olsun.
***
Ansiklopedik Bilgiler:
Miletli Thales (Θαλῆς ὁ Μιλήσιος, d. MÖ 624 – ö. MÖ 546), Sokrates öncesi dönemde yaşamış olan Anadolulu bir filozoftur. İlk filozof olduğu için felsefenin ve bilimin öncüsü olarak adlandırılır. Eski Yunan'ın Yedi Bilgelerinin ilkidir. Birçok kişi tarafından felsefe ve bilimin kurucusu olarak düşünülür. Ticaretle uğraşmış ve bu nedenle Mısır'da bulunmuştur. Elimize ulaşmış hiçbir metni yoktur. Yaşadığı döneme ait kaynaklarda da adına rastlanamaz ancak hakkındaki bilgiler Herodot ve Diogenes Laertios gibi antik yazarlardan edinilir. Bertrand Russell'e göre Felsefe Thales'le başlamıştır.
Anaximandros: İyonya Okulunun, M. Ö. 610 yılında doğup, M. Ö. 547 yılında öldüğü tahmin edilen ikinci düşünürü. Bilimsel Çalışmaları: Coğrafya alanında, onun Karadeniz’e açılan denizciler için bir harita yapmış olduğu anlatılır. Anaximandros, yine tarihte ilk kez olarak meskun dünyanın bir levha üzerine resmini yapmaya kalkışmıştır. Astronomi alanında, güneş ekliptiğinin eğriliğini anlamak gibi önemli bir adım atan Anaximandros kozmolojisinde, dünyanın bir tepsi değil de, bir silindir şeklinde olduğu düşüncesine ulaşmıştır. O, biyolojide ise, kendisinin gözlemi akılyürütme veya argümanla desteklediğini mükemmel bir biçimde gözler önüne seren bir evrim teorisi geliştirmiştir. Yaşamın denizlerde ve suda başladığını, insanlar da dahil olmak üzere, tüm canlıların önce denizlerde yaşamış olup, karaya daha sonra çıktıklarını söyleyen Anaximandros’un teorisine göre, insan türünün ataları, önce balıkların vücudunda doğmuş ve ancak yaşamlarını kendi başlarına sürdürebilecek bir olgunluğa eriştikten sonra, karaya çıkmışlardır. Felsefi Görüşleri: Anaximandros önce, çağdaşı Thales’in maddi töz olarak “su” arılayışına, suyun nicelik bakımından sınırlı, nitelik bakımından belirli olduğu gerekçesiyle karşı çıkmıştır. Su ya da nem, çatışma ve savaşlarını açıklamak durumunda olduğumuz karşıtlardan biri olup, ondan hiçbir zaman karşıtı çıkmaz. Başka bir deyişle, değişme, doğum ve ölüm, büyüme ve küçülme, çatışma ve savaşın, bir öğenin sınırlarını diğerinin aleyhine olacak şekilde genişletmesinin bir sonucu olduğu için, suyun doğasına aykırı bir yapıda olan şeylerin, su içinde nasıl olup da eriyip gitmedikleri sorusuna doyurucu bir açıklama getirilemez. Sudan, öyleyse yalnızca ıslak ve soğuk olan şeyler türeyebilir. Oysa, dünyada, ıslak ve soğuk olan şeylere ek olarak, sıcak ve kuru olan şeyler de vardır. Suyun nitelik bakımından belirli olmasının yarattığı güçlükten kurtulsak bile, bu kez suyun nicelik bakımından sınırlı oluşunun yarattığı güçlük karşımıza çıkar. Buna göre, su gibi nicelikçe sınırlı bir maddeden, sonlu bir kütleden evreni meydana getiren sonsuz varlık kütlesi doğamaz. Sonsuz sayıda evren olduğunu öne süren Anaximandros’ta, sonsuz sayıdaki evren görüşü, sonsuz miktarda maddeyi gerektirir. Anaximandros, işte buradan hareketle evrenin ilk maddesi ya da maddi tözünün, nitelik bakımından belirsiz, nicelik bakımından sınırsız bir madde olması gerektiğini söylemiş ve, söz konusu özellikleri taşıyan ilk maddesine, hiçbir duyusal maddeyle özdeş olmayan belirsiz bir varlık, soyut bir ilke anlamında apeiron adını vermiştir. Anaximandros varolan her şeyin, nicelik bakımından sınırsız ya da sonsuz, nitelik bakımından belirsiz, ölümsü ve ezeli-ebedi ve ilk ilkesi ya da nedeni olan apeirondan bitimsiz bir varlığa geliş süreci içinde önce karşıtların, sonra da tüm diğer varlıkların doğduğunu öne sürmüştür. Suyun nicelik bakımından sınırlı, nitelik bakımından belirli olduğu gerekçesiyle karşı çıkmıştır. Onun, ilk madde olarak nicelikçe sınırlı, nitelikçe belirli bir öğe ya da maddenin seçilmesi evresini geçerek, her şeyin kendisinden türediği belirsiz, sınırsız bir arkhe anlayışına ulaşması, felsefede ciddi ve gerçek bir ilerlemeyi ifade eder.
Sardes veya Sardeis, Manisa'nın Salihli ilçesine bağlı Sart kasabası yakınlarında bulunan ve Lidya(Lydia) devletine başkentlik yapmış antik kent. Salihli merkezine 9 km, İzmir'e 82 km uzaklıkta olup, İzmir-Ankara karayolunun iki yanına yayılmıştır. Sardes bilinen tarihe göre paranın ilk basıldığı yerdir. Ayrıca tarihteki ünlü Kral Yolunun başlangıcıdır. Uzun süre değerli taş olarak kullanılmış turuncu kuvars taşının Batı dillerindeki ismi olan ve "sard" kelimesi, taşın antik çağda çıkarıldığı Sart bölgesinden gelir. Halen burada Kuvars taşı ve altın çıkarımı devam etmektedir. Sart'ta tarihte bilinen ilk tiyatro kalıntıları da mevcut olup gün yüzüne çıkarılmaya çalışılmaktadır. Ayrıca Sart'ın yaklaşık 5 km kuzeyinde "Bin Tepeler" ismiyle anılan yaklaşık olarak 85 tane mezardan oluşan Lidya kraliyet mezarlığı bulunmaktadır. Sart kasabasında Batı Anadolu'nun Hristiyanlığın 7 kutsal tapınağından biri olan Artemis Tapınağı yer almaktadır.
Haftalık Seminer Dergisi; 622. Hafta 30 Temmuz 2011
SÜLEYMAN KARAGÜLLE
Yay. Haz.: REŞAT NURİ EROL
www.akevler.org (0532) 246 68 92